Jak powszechnie wiadomo - "prawie robi różnicę". Niemniej jednak tylko nieliczni są świadomi, na czym ta różnica polega i tylko nieliczni podejmują walkę o sprawiedliwy, choć nierówny podział majątku wspólnego. 

 

 

Bowiem podział majątku ze względu na to, że istnieje domniemanie równych udziałów małżonków w majątku wspólnym, przebiega co do zasady po połowie. Nie oznacza to, iż inny sposób podziału jest niemożliwy.

 

Wraz z zawarciem związku małżeńskiego powstaje wspólność majątkowa małżeńska. Wspólne stają się:

- dochody uzyskiwane z  pracy zarobkowej małżonków,

- dochody z działalności gospodarczej,

- dochody, jakie przynoszą majątki osobiste małżonków, np. pieniądze uzyskiwane z najmu mieszkań,

- oszczędności gromadzone na kontach emerytalnych itd.

 

Prawie wszystko, co mąż i żona nabędą od dnia ślubu, wchodzi w skład majątku wspólnego.

 

Osoba, która chce podzielić majątek swój i małżonka, musi przede wszystkim wiedzieć, co należy do jej majątku osobistego. Co do zasady, składnikami majątku należącego tylko do jednego małżonka tzw. majątku osobistego (odrębnego) są: prawa i przedmioty, które małżonek ten nabył przed dniem ślubu; przedmioty, jakie otrzymał na podstawie dziedziczenia i darowizn (także w trakcie trwania małżeństwa); rzeczy użytku osobistego; przedmioty otrzymane z tytułu zadośćuczynienia i odszkodowania; nagrody za osobiste osiągnięcia itd.

 

Należy pamiętać o tym, że przedmioty nabyte w zamian za rzeczy pochodzące z majątku osobistego nie wchodzą w skład majątku wspólnego, tylko zasilają majątek odrębny. Jeśli więc mąż sprzeda samochód, który otrzymał w spadku po ojcu i kupi sobie za uzyskane środki kino domowe i nowego laptopa, sprzęt ten będzie należał do majątku osobistego, do którego nie ma żadnych praw żona. W związku z tym przedmioty te nie będą podlegały podziałowi po ustaniu małżeństwa.

 

Natomiast w sytuacji, gdyby mąż przeznaczył uzyskane ze sprzedaży pieniądze np. na spłatę kredytu zaciągniętego na zakup wspólnego małżeńskiego mieszkania, wówczas poczyniłby tzw. nakład z majątku osobistego na majątek wspólny.

 

Nakłady na majątek wspólny

Nakłady i wydatki z majątku osobistego na majątek wspólny oraz z majątku wspólnego na majątek osobisty mogą zostać rozliczone podczas postępowania o podział majątku. Jednak sąd nie rozlicza nakładów z urzędu - tylko na wniosek jednej ze stron. Zatem pieniądze zgromadzone przed ślubem, a przeznaczone na wspólne mieszkanie, samochód, a także na majątek drugiego małżonka można "odzyskać" pod warunkiem, że okoliczność poczynienia nakładów zostanie udowodniona.

 

Nierówne udziały - wyjątek od zasady

Warto również wiedzieć, że sąd może ustalić nierówne udziały małżonków w majątku wspólnym na wniosek jednej ze stron. Żądanie w tym przedmiocie będzie zasadne, jeśli istnieje wyraźna dysproporcja między stopniem przyczynienia się do powstania majątku wspólnego przez żonę i męża oraz jeżeli żądanie jest uzasadnione ważnymi powodami. Przy ocenie "ważnych powodów", w rozumieniu art. 43 KRiO, należy mieć na względzie całokształt postępowania małżonków w czasie trwania wspólności majątkowej w zakresie wykonywania ciążących na nich obowiązków względem rodziny (postanowienie SN z dnia 5 października 1974 r., III CRN 190/74)

 

Nie wystarczy zatem udowodnić, iż jeden z małżonków zarabiał więcej od drugiego i w ten sposób tylko on aktywnie powiększał majątek rodziny. Bowiem sąd uwzględnia również nakład osobistej pracy we wspólnym gospodarstwie domowym i przy wychowaniu dzieci. Jest ona równie istotna jak praca zarobkowa. Na pewno ważnym powodem nierównego podziału będzie nieróbstwo jednego z małżonków, marnotrawienie przez niego majątku, uporczywe uchylanie się od obowiązków rodzinnych, pijaństwo itp. Jednakże okoliczności niezawinione, jak np. długotrwała choroba, kalectwo, bezrobocie, które nie wynikało z braku realnych starań o podjęcie pracy, nie mogą stanowić powodu ustalenia nierównych udziałów w majątku. Żądanie zgłoszone w trakcie postępowania sąd ocenia przede wszystkim z perspektywy zasad współżycia społecznego.

 

Ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym może w szczególnych przypadkach polegać także na całkowitym pozbawieniu jednego z małżonków udziału np. wówczas, gdy małżonek opuścił rodzinę, w żaden sposób nie przyczyniając się do powstania majątku wspólnego.

 

Należy mieć świadomość, iż w celu przeprowadzenia nierównego podziału majątku wspólnego należy zgromadzić jak najwięcej dowodów w postaci zeznań świadków, potwierdzeń przelewów, aktów notarialnych, umów, zaświadczeń o dochodach, rachunków i faktur itd. Bowiem każda przywoływana przez nas okoliczność np. poczynienia nakładu musi zostać udowodniona, co niestety okazuje się bardzo często trudne, a niekiedy ze względu na upływ czasu niemożliwe. Najtrudniej jest udowodnić darowizny w postaci środków pieniężnych, które były przekazywane z ręki do ręki, bez żadnych pokwitowań.

 

autor: Dominik Marchewka

foto: polki.pl