W świetle wypadku, do którego doszło we wrześniu br. na torze kartingowym w Sosnowcu, coraz częściej podnoszona jest kwestia potrzeby stworzenia przepisów regulujących działanie podobnych torów w Polsce.

 

 

 Czy jest to nam potrzebne, czy przepisy faktycznie wpłyną na bezpieczeństwo na torze, kto mógłby je stworzyć i egzekwować?  

 

Wypadek Sandry Karaś na torze kartingowym w Sosnowcu sprowokował do dyskusji na temat zasad działania amatorskich torów kartingowych w Polsce. Mama Sandry poprzez media zaproponowała stworzenie przepisów regulujących funkcjonowanie torów. Nikt jednak nie kwapi się ani do ich tworzenia, ani egzekwowania. Dlaczego? 

Zacznijmy od tego, że nigdzie w Europie takich przepisów nie ma. Powody są dwa: do wypadków na gokartach amatorskich dochodzi niezwykle rzadko, a bezpieczeństwo uczestników leży w interesie właścicieli torów, które pracują przecież na swoją reputację. 

W Polsce mamy bardzo jasno zdefiniowane kryteria tworzenia i funkcjonowania profesjonalnych torów kartingowych przeznaczonych do zawodów sportowych. Nad takimi obiektami czuwa PZMot, formułując przepisy oraz sprawdzając ich wykonywanie. Gokarty i tory objęte są specjalną homologacją, przeglądami technicznymi oraz okresowymi kontrolami. Tory sportowe to wyłącznie tory otwarte.  
Wszystkie obiekty halowe w Polsce są torami amatorskimi, których działanie nie jest regulowane żadnymi specjalnymi przepisami. Można by je porównać do wesołego miasteczka lub placu zabaw. Sami właściciele torów jednak podkreślają, że jazda na gokartach nawet amatorska to nie wesołe miasteczko tylko mniej ekstremalna forma profesjonalnych kartingów zawodowych. Bezpieczeństwo więc jest ważne i nie należy traktować go po macoszemu. 

 

Tory kartingowe pytają PZMot
Każdy właściciel nowego toru kartingowego sprawdza przepisy oraz dobre praktyki biznesowe, marketingowe, sprzedażowe, ale także te związane z bezpieczeństwem i prawem przed rozpoczęciem działalności. Aby nie było żadnych wątpliwości prawnych tor kartingowy Cartmax z Lublina poprosił PZMot o informację dotyczącą ewentualnych regulacji prawnych funkcjonowania torów. Podobne pismo wystosował również do Wydziału Ochrony Środowiska w Urzędzie Miasta Lublin. PZMot wyjaśnił, że tory amatorskie nie są objęte przepisami dotyczącymi sportów motorowych, a zamknięte, halowe tory kartingowe nie są obiektami sportowymi. Wydział Ochrony Środowiska natomiast określił działanie toru jako - nie mającego znaczącego wpływu na środowisko ponieważ jako taki obiekt nie należy do kategorii torów wyścigowych lub próbnych dla pojazdów mechanicznych – czytamy w odpowiedzi Urzędu Miasta. Tor w Lublinie stale współpracuje ze służbami mundurowymi w zakresie szkoleń na torze, a taka współpraca zobowiązuje do szanowania wszelkich przepisów i regulacji prawnych.  

 

Zdrowy rozsądek jest, przepisów nie ma
Każdy tor kartingowy w Polsce, niezależnie od długości, posiadanego parku maszynowego, budżetu oraz stażu działania na rynku, stosuje kaski ochronne dla wszystkich uczestników jazd. Mimo, że prawo tego nie wymaga. Wszystkie tory kartingowe stosują zabezpieczenia bierne w postaci opon łączonych ze sobą tak aby niwelować skutki wypadnięcia z toru. Wiele torów stosuje specjalne taśmy poślizgowe, które dodatkowo umożliwiają dalszą jazdę gokarta, który wypada z toru. 

Skoro nie ma przepisów skąd biorę się te zabezpieczenia? 

Są dwa powody dla których tory kartingowe stosują zabezpieczenia mimo że nie są zobligowane do tego prawnie. Pierwszy jest taki, że kartingi amatorskie pochodzą wprost z kartingów profesjonalnych, zawodowych, a te z kolei wzięły się z wyścigów samochodowych. Zabezpieczenia używane w profesjonalnych sportach motorowych stale migrują do niższych kategorii zawodów oraz na tory amatorskie. Niektóre z tych zabezpieczeń znajdują nawet zastosowanie w ruchu drogowym i są wprowadzane do komercyjnych samochodów, ale to już inna historia. Amatorskie tory kartingowe podkreślają swój związek z profesjonalnym kartingiem zawodowym, a to zobowiązuje do stosowania chociaż niektórych zabezpieczeń, używanych w sportach motorowych. Kaski, flagi, oddzielenie publiczności od gokartów, zasady zachowania na torze, działania obsługi technicznej toru, to te podstawowe, które widać gołym okiem. Niektóre tory wprowadzają również dodatkowe zabezpieczenia, np. pasy bezpieczeństwa w gokartach, albo specjalne bariery energochłonne zamiast opon. Coraz więcej torów udostępnia również wszystkim uczestnikom jazd kominiarki oraz rękawice. 

- Jako największy portal kartingowy w Polsce często doradzamy biznesmenom, a także zawodnikom, którzy przygotowują się do otwarcia toru kartingowego jak odpowiednio go zabezpieczyć, na co zwrócić uwagę przy zakupie gokartów oraz szkoleniu pracowników – mówi Emil Rzepka, naczelny portalu www.polskikarting.com.pl. – Widzimy potrzebę stworzenia zbioru zasad, w formie podręcznika, który takie działania by usystematyzował i pracujemy już nad tym pomysłem – wyjaśnia naczelny portalu. 

 

Przepisów nie ma rozsądek jest - motocykliści
Podobnie jest w ruchu drogowym. Mało kto wie, że jedynym zabezpieczeniem dla motocyklisty wymaganym przez polskie prawo jest posiadanie kasku z odpowiednim atestem. Możemy zatem wsiąść na dowolny motocykl w klapkach, krótkich spodenkach, bez koszulki i rękawic i nie łamiemy prawa. Na szczęście takich przypadków na drogach jest jednak coraz mniej. Dzięki akcjom profilaktycznym i informacyjnym prowadzonym przez policję spada liczba wypadków z udziałem motocyklistów, a podnosi się stopień świadomości co do odpowiedniego ubioru, zabezpieczeń i widoczności na drodze. – Widzimy zdecydowaną poprawę stosowania zdrowego rozsądku wśród motocyklistów w Polsce na przełomie ostatnich kilku lat – mówi podkomisarz Wydziału Ruchu Drogowego KWP w Katowicach, Mirosław Dybich. – Zmiany w zakresie bezpieczeństwa motocyklistów zachodzą oddolnie, nie poprzez zmianę przepisów, a raczej przemyślaną komunikację i akcje profilaktyczne – tłumaczy policjant. Czy w kartingach może to działać podobnie? 

 

Wiele zależy od obsługi toru
Bezwzględne egzekwowanie stosowania się uczestników jazd do wewnętrznego regulaminu toru ma bardzo duży wpływ na bezpieczeństwo ludzi – mówi Bartosz Kopacki, właściciel toru Daytona w Tarnowie. – To tu eliminuje się większość zagrożeń wynikających z niewłaściwego zachowania na torze – podkreśla właściciel toru. Obsługa ma czuwać nad bezpieczeństwem uczestników nie tylko w czasie jazdy, kluczowe są również wsiadanie i wysiadanie z gokartów. – Ważne, żeby przy całych emocjach po jeździe zachować rozsądek i nie wysiadać z gokarta w niedozwolonym miejscu i czasie – mówi Maciej Dreszer. – Musimy poczekać aż obsługa toru zgasi silniki i da nam sygnał do wysiadania – przypomina Maciek. 

Mało kto wie, że z gokarta wysiadamy lewą stroną, aby nie oprzeć ręki o rozgrzane elementy silnika, które umieszczone są z prawej strony pojazdu. To tu najczęściej dochodzi do niegroźnych oparzeń dłoni, których łatwo można uniknąć. 

 

Zabezpieczenia na profesjonalnych torach – Maciej Dreszer kierowca wyścigowy
Nie mamy co porównywać zabezpieczeń wykorzystywanych podczas profesjonalnych zawodów na europejskich torach wyścigowych do tych stosowanych w gokartach – mówi Maciej Dreszer, 17-letni kierowca wyścigowy startujący w Volkswagen Castrol Cup i Kia Lotos Race. – Tory kartingowe są nieporównywalnie bezpieczniejsze. Nie dochodzi tam do kolizji przy prędkości 150 km/h, a na amatorskim gokarcie średnia prędkość przejazdu to około 30 km/h. 
Podstawową jednak różnicą pomiędzy kartingiem, a wyścigami samochodowymi jest taka, że każda osoba zasiadająca w profesjonalnej, przygotowanej do zawodów wyścigówce, to kierowca z licencją sportową, który zna ryzyko, zna zasady i jest przygotowany do jazdy. Do gokarta natomiast może wsiąść prawie każdy. Dlatego rola obsługi toru ma znacznie większe znaczenie na amatorskim torze kartingowym niż w sportach motorowych. Pracownik techniczny toru musi nie tylko zabezpieczyć uczestników w czasie jazdy, musi być nauczycielem, trenerem, „bramkarzem”, ratownikiem medycznym i przewidywać sytuacje na zanim jeszcze kierowca usiądzie za sterami. To prawdopodobnie największe wyzwanie torów kartingowych dzisiaj, ale możliwe do praktycznego zastosowania. 

Wydaje się, że obok przepisów prawnych oraz dobrych praktyk stosowanych przez właścicieli torów również klienci mogą mieć decydujący głos w sprawie bezpieczeństwa na torach. Powinniśmy zadbać o ich edukację w zakresie bezpieczeństwa i pokazać na czym polegają wysokie standardy obsługi technicznej wyścigów. Musimy nauczyć się, że nie chodzi tylko o moc i prędkość, ale o to, aby szybką, dynamiczną jazdą można cieszyć się w bezpiecznych warunkach z zachowaniem rozsądku.