Pisanka - grzechotka ma ok. 900 lat. Od wtorku można ją oglądać w Muzeum Archeologicznym w Krakowie.

 

 

Pochodzi ona z Podhorzec na Ukrainie, a znaleziona została w 1881 roku przez krakowskiego archeologa Teodora Ziemięckiego na grodzisku Pleśnisko.

Została wykonana z gliny, pokryta szkliwem. Ma 4,9 cm wysokości i średnicę 3,9. Powstała między końcem XI wieku a początkiem XIII. We wnętrzu jest zamknięty kamyk. Jajo jest zdobione – na ciemno-zielone tło zostały naniesione żółte festony.

 

 - Pisanki takie wytwarzano na Rusi prawdopodobnie jako produkt uboczny przy produkcji płytek na podłogi cerkiewne. Trudno powiedzieć, czy miały one coś wspólnego z Wielkanocą. W XI i XII wieku chrześcijaństwo na Rusi dopiero się zakorzeniało. Jajka takie były najpewniej zabawkami, które miały też rolę magiczną - miały przynosić małemu dziecku szczęście i zdrowie, a jako grzechotki odstraszać złe moce - powiedział Radosław Liwoch z Muzeum Archeologicznego w Krakowie.

 

Na terenie Ukrainy, Rosji, Białorusi, Szwecji, aż po Bułgarię znaleziono kilkaset podobnych jaj – grzechotek. Muzeum w Krakowie posiada tylko dwie.

 

Jajo jest symbolem życia i odrodzenia się przyrody w większości kultur. W chrześcijaństwie to symbol zwycięstwa Chrystusa nad śmiercią. Długo jajka były łączone z praktykami pogańskimi.

Wedłu wierzeń jajka chronią przed złem: „- Ludowa wiara w cudowną moc święconych przedmiotów sprawiała, że skorupki wieszano w ogrodach, aby chroniły dom przed czarami, rozrzucano i zakopywano, aby odpędzały szkodniki, całe zaś pisanki przechowywano za obrazem lub na oknie dla ochrony od piorunów i pożaru. Z czasem magiczna rola pisanek uległa zatarciu i stały się one podarkami i ozdobami wielkanocnego stołu„- mówił Radosław Liwoch.

 

Pisanka z Podhorzec będzie pokazywana w Muzeum Archeologicznym w ramach cyklu „Zabytek miesiąca” do końca kwietnia.

                                                                                                               Foto: museo.pl