Szachy i taboret własnoręcznie wykonane przez generała Emila Fieldorfa „Nila” podczas zsyłki do sowieckiego łagru, także zdjęcia i dokumenty znalazły się na mini wystawie w Muzeum Armii Krajowej, przygotowanej w 60. rocznicę sądowego mordu na Generale.

 

 

Generał Emil Fiedorf „Nil” urodził się w 1895 roku w Krakowie. Tutaj też rozpoczął swoją działalność niepodległościową, wstępując w szeregi „Strzelca”. Od 1914 roku służył w legionach J.Piłsudskiego a następnie uczestniczył w wojnie z bolszewikami.W okresie międzywojennym był oficerem Wojska Polskiego i Korpusu Ochrony Pogranicza. W czasie kampanii wrześniowej 1939 roku dowodził 51. pułkiem piechoty. Udało mu się uniknąć niewoli i dotrzeć do Francji. W 1940 roku jako emisariusz Naczelnego Wodza powrócił do okupowanej Polski, gdzie zaangażował się w pracę konspiracyjną. Wkrótce został Komendantem Kierownictwa Dywersji (Kedywu) Komendy Głównej AK. Od 1943 roku tworzył organizację „NIE”, przygotowywaną do działań na wypadek okupacji ziem polskich przez Sowietów. W 1945 roku został zatrzymany przez NKWD i nierozpoznany trafił do obozu pracy na Uralu. Z tego właśnie czasu pochodzą prezentowane na wystawie przedmioty wykonane przez generała z drewna i słomy... Szczególny zachwyt budzą figurki szachowe ręcznie rzeźbione i barwione.

 

Po powrocie ze Związku Radzieckiego generał ujawnił się. Został aresztowany i skazany na karę śmierci pod fałszywymi zarzutami. Odmówił prośby o ułaskawienie. Do końca niezłomny, padł ofiarą zbrodni sądowej: został powieszony 24 lutego 1953 roku w więzieniu mokotowskim. Miejsce jego nocnego pochówku do dziś nie jest znane. Przypuszczalnie został jak wielu innych zamordowanych w tym czasie zagrzebany w bezimiennej mogile na tzw. łączce na Cmentarzu Wojskowym na warszawskich Powązkach.

 

Od ubiegłego roku IPN prowadzi tam prace archeologiczno-ekshumacyjne, które mają na celu odszukanie szczątków więźniów politycznych okresu stalinowskiego, zamordowanych w śledztwie lub straconych na podstawie wyroków sądów komunistycznych w latach 1948-1956. Poza kilkoma przypadkami więźniowie leżą w grobach zbiorowych, po dwóch lub po trzech. Na całej Łączce badacze spodziewają się znaleźć szczątki ok. 100 osób. W tym właśnie gen. „Nila”.

 

W Muzeum AK w Krakowie, noszącym imię generała, oprócz otwartej właśnie okolicznościowej wystawy, na stałej ekspozycji muzealnej znajduje się specjalny dział poświęcony osobie Emila Fieldorfa „Nila”. Większość eksponowanych na obu wystawach osobistych pamiątek po „Nilu” została podarowana Muzeum przez rodzinę Generała.

 

Obecna wystawa jest także jednym z akcentów krakowskich obchodów Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych.

 

                                                                                                               foto: tvn24.pl